Plaatje van leerkrachten die bewegend leren materiaal bekijken in een basisschool.

Gratis handvatten voor Bewegend Leren

Wil je met bewegend leren aan de slag gaan met kinderen in groep 1 t/m 8 maar heb je geen idee waar je moet beginnen? Bij Fluitend Leren helpen we je graag een handje! Op deze pagina vind je alles over Bewegend Leren voor de basisschool, en meer.

Privacy Statement.
Naam School:
Voornaam:
* Website URL
* E-mailadres:
* reCAPTCHA code:

Bewegend Leren: Dé Gids voor Leerkrachten en Schoolleiders

Er zijn verschillende onderdelen van bewegend leren die waardevol zijn voor jouw onderwijs. Klik hieronder op het onderwerp waar jij benieuwd naar bent: 

 


Wat is Bewegend Leren?

In het hedendaagse onderwijslandschap blijft de nadruk op innovatie en effectiviteit toenemen. Eén concept dat in deze context aan populariteit wint, is bewegend leren. Maar wat houdt dit concept precies in, en hoe onderscheidt het zich van andere onderwijsmethodes zoals bewegingsonderwijs?

Bewegend leren is een unieke aanpak waarbij actieve werkvormen worden geïntegreerd in het reguliere curriculum. De basis van bewegend leren komt neer op het idee dat het brein en het lichaam samenwerken in het leerproces, waarbij fysieke activiteit de cognitieve capaciteiten kan versterken. Deze manier van leren zorgt voor een harmonieuze samenwerking tussen het lijf en het brein van leerlingen. Het doel van bewegend leren is het beter beklijven van de leerstof en het creëren van een gezondere onderwijsomgeving. 



Bewegingsonderwijs vs Bewegend Leren

Om het concept van bewegend leren volledig te begrijpen, is het essentieel om duidelijk onderscheid te maken tussen wat er wel en niet onder valt. Wanneer scholen worden gevraagd over hun betrokkenheid bij bewegend leren, wijzen ze vaak naar hun bewegingsonderwijs of gymlessen. Maar er is een cruciaal verschil tussen deze twee concepten.

Bewegingsonderwijs vs Bewegend Leren

Bewegingsonderwijs richt zich primair op de fysieke ontwikkeling van leerlingen. Hier staat bewegen als doel op zich centraal. Of het nu gaat om het leren van een nieuwe sport, het verbeteren van motorische vaardigheden, of het bevorderen van teamwerk, het uiteindelijke doel is beweging.

Bewegend leren, daarentegen, ziet beweging als een middel om academische doelen te bereiken. Het kan gaan om rekenen tijdens het springen, taallessen tijdens een wandeling, of geschiedenislessen in combinatie met een fysieke re-enactment. Het uiteindelijke doel hier is academisch leren, waarbij beweging dient als een versterkende gereedschap.



Voorbeeldopgave:

Stel je een les voor waarbij leerlingen leren over de tafels van vermenigvuldiging. In plaats van hen simpelweg te vragen om aan hun tafel te zitten en de tafels te herhalen, kunnen ze actief betrokken worden. Ze kunnen bijvoorbeeld in een cirkel staan en een bal naar elkaar gooien. Elke keer dat een student de bal vangt, moet hij of zij het volgende nummer in de tafel zeggen. Dit soort activiteit kan niet alleen helpen bij het versterken van het geheugen maar ook bij het verbeteren van de motoriek en het hand-oogcoördinatie.

Voor de extra beeldvorming hier bewegend leren opdracht uit een rekenles voor groep 4: 

Voorbeeldopgave Bewegend Leren voor Groep 4

De andere 3 bewegend leren opdrachten van deze les zien?



Energizers vs Bewegend Leren lessen

"Energizers" zijn korte, leuke activiteiten die bedoeld zijn om de energie en aandacht van de leerlingen te herstellen. Hoewel ze beweging kunnen bevatten, is hun primaire doel niet noodzakelijkerwijs academisch leren. Ze zijn meer gericht op het breken van de monotonie en het herstellen van de concentratie.

Bewegend Leren, daarentegen, is meer gestructureerd en gericht op specifieke leerdoelen. Het gaat verder dan alleen het stimuleren van energie; het integreert beweging in de kern van de leerervaring. 

Energizers helpen met energie en daardoor de concentratie. Bewegend Leren koppelt die energie en concentratie aan een leerdoel om zo nieuwe linkjes in de hersen te stimuleren. 


Misverstanden over Bewegend Leren

Een ander veelvoorkomend misverstand is dat bewegend leren slechts een gelegenheid is voor leerlingen om te "spelen" of dat het alleen geschikt is voor jongere leerlingen. In werkelijkheid kan bewegend leren effectief worden toegepast op alle leeftijdsniveaus en kan het net zo gestructureerd en serieus zijn als traditioneel zittend leren.

In een wereld waar zowel kinderen als volwassenen steeds meer tijd zittend doorbrengen, biedt bewegend leren een welkome afwisseling. Het moedigt een actieve levensstijl aan en benadrukt tegelijkertijd het belang van academisch leren.

Kinderen in de leeftijd groep 4 tot 12 jaar oud zitten gemiddeld 1000 uur per jaar. Dit representeert 1/3de van de tijd dat ze in totaliteit wakker zijn per jaar. 



Waarom bewegend leren?

Bewegend leren heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen in het onderwijslandschap. De toenemende populariteit van deze onderwijsmethode roept een belangrijke vraag op: Waarom zou een school kiezen voor bewegend leren? Wat zijn de concrete voordelen van deze aanpak voor zowel leerlingen als onderwijspersoneel?

 Voordelen van Bewegend Leren voor Kinderen

Voordelen voor kinderen (Groep 1 t/m 8)

  1. Verhoogde Concentratie: Door regelmatige bewegingspauzes blijven kinderen alert en kunnen ze zich beter concentreren op hun werk.

  2. Leerstof opnemen: Het brein en lijf samen laten werken tijdens het leerproces vergroot de aanmaak van nieuwe hersencellen en verbindingen tussen cellen in het kinderbrein. 
  3. Stof beklijft beter: Naast dat bewegend leren helpt met het opnemen van nieuwe informatie helpt het ook bij het opslaan van deze leerstof. De verbindingen in het brein tussen hersencellen worden door de fysieke handelingen versterkt. Hierdoor beklijft de stof beter in het lange termijn geheugen van jouw leerlingen.

  4. Ontwikkeling van Motorische Vaardigheden: Door te bewegen ontwikkelen kinderen hun grove en fijne motoriek, wat essentieel is voor taken variërend van schrijven tot sport.

  5. Sociale Vaardigheden: Bewegend leren moedigt samenwerking en teamwerk aan, wat de sociale vaardigheden van leerlingen verbetert.

  6. Vermindering van Stress: Fysieke activiteit is een bekende stressverlichter voor zowel kinderen als volwassenen.

 Voordelen van Bewegend Leren voor Leerkrachten

Voordelen voor leerkrachten (Didactiek)

  1. Actieve Betrokkenheid: Leerlingen zijn actiever betrokken bij de lesstof, wat kan leiden tot betere leerresultaten.

  2. Basisvaardigheden in de lift: Bewegend leren helpt jouw leerlingen bij concentratie, opnemen van leerstof en opslaan van informatie. Dit zie je terug in de academische resultaten van jouw klas. 
  3. Diversiteit in Lesmethoden: Bewegend leren biedt docenten een extra tool in hun didactische toolkit, waardoor ze verschillende leerstijlen kunnen bedienen.

  4. Betere Klassenmanagement: Actieve lessen kunnen helpen bij het beheren van onrustige klassen door de overtollige energie van leerlingen op een productieve manier te kanaliseren. Ook is het duidelijker welke leerlingen meer uitleg nodig hebben.

  5. Grotere Voldoening: Het zien van actieve en betrokken leerlingen kan voor leerkrachten meer voldoening geven in hun werk.

Voordelen van Bewegend Leren voor Scholen

Voordelen voor scholen (Overkoepelend)

  1. Innovatief Imago: Scholen die bewegend leren integreren, worden vaak gezien als vooruitstrevend en innovatief.

  2. Verhoogde Leerlingtevredenheid: Een afwisselend leerschema dat beweging integreert, kan leiden tot een verhoogde tevredenheid en enthousiasme bij de leerlingen.

  3. Betrokkenheid van Ouders: Ouders waarderen vaak een holistische benadering van leren die zowel de geest als het lichaam van hun kind omvat.

  4. Gezondere Leergemeenschap: Door beweging te bevorderen, draagt de school bij aan de algemene gezondheid en het welzijn van haar leerlingen.


Waarom bewegend leren in het kort:

In de kern draait bewegend leren om het idee dat lichaam en geest niet gescheiden zijn, maar nauw met elkaar verbonden. Door deze twee te integreren in het onderwijs, kunnen scholen een omgeving creëren die zowel academisch uitdagend is als fysiek stimulerend. Het biedt tal van voordelen voor alle betrokkenen, van leerlingen tot leerkrachten en zelfs de bredere schoolgemeenschap.




De opkomst van Bewegend Leren

Bewegend leren gaat de komende jaren een steeds grote rol spelen in het modern basisonderwijs. Het is op het moment een zeer relevante innovatie in Nederlandse scholen. Dit is bijvoorbeeld direct te zien aan de stijging van interesse in bewegend leren online:

Stijging Interesse in Bewegend Leren over de jaren

Bron: Google


Als we een blik werpen op een ideale toekomst, wat zou dan het droombeeld van bewegend leren binnen de schoolmuren en daarbuiten zijn? Wij hebben het aan onderwijsprofessionals door het hele land gevraagd in een questionnaire. Hierbeneden vind je een samenvatting van de antwoorden. Ook kijken we samen een stapje verder. Het gaat namelijk niet alleen om het fysiek integreren van beweging in de klas, maar ook om een holistische kijk op hoe kinderen leren en hoe de maatschappij deze innovatieve methoden omarmt.



Binnen de school: Leerkracht, Schoolleider, IB’er

Leerkracht: In het ideale scenario zou elke leerkracht getraind en comfortabel zijn met het gebruik van bewegende leermethoden. Ze zouden vloeiend schakelen tussen traditioneel leren en bewegend leren, afhankelijk van het onderwerp en de behoeften van hun leerlingen.

Schoolleider: Schoolleiders spelen een cruciale rol in het bevorderen van bewegend leren. Ze voorzien de nodige middelen, training en ondersteuning voor hun teams en zorgen voor een cultuur waarin innovatie en beweging worden aangemoedigd.

IB’er (Intern Begeleider): Deze professionals, die zich richten op speciale onderwijsbehoeften, zien het potentieel van bewegend leren om alle studenten te bereiken, inclusief die met leer- of gedragsuitdagingen.



Bewegend Leren toegepast in de praktijk

Om meer beeldvorming te krijgen bij de ultieme bewegend leren droom zijn wij met Fluitend Leren langs geweest bij een van de bewegend leren koplopers. Deze basisschool is al 10 jaar bezig met bewegend leren implementeren en gebruikt ook de bewegend leren lessen van Fluitend Leren in haar onderwijsaanbod. Deze school zit dicht tegen de bewegend leren droom aan. 

Wat kunnen wij van hen leren? 

- Maak van bewegend leren een ontdekkingsreis

Door de hele school bevinden zich taal- en rekenspellen. Elke hoek, elke gang heeft bewegend leren elementen:

Gangen en hoeken met bewegend leren elementen

Zo vind je op de gangen bordjes met onder andere taallesjes voor leerlingen voor alle leerlingen:

Actieve taallessen in de gang van droomschool

Zijn de klaslokalen niet overvol met materiaal maar is er juist genoeg ruimte om te bewegen: 

Bewegend leren ideaal klaslokaal

- Kinderen verantwoordelijk maken

Kinderen stellen op deze school nog net niet zelf hun rapport op. Ook worden de niveau's regelmatig door elkaar heen gehusseld. De leerlingen leren veel van elkaar.

- Goed getrainde leerkrachten.

Alle leerkrachten hebben bewegend leren eigen gemaakt. De onderwijzers begrijpen het fundament en waarom bewegend leren belangrijk is.

-De wil om het onderwijs aanbod te verbeteren met zijn alle. 

Er zijn grote kennis uitwisselingsprogramma's niet alleen met andere bewegend leren scholen in Nederland maar ook met scholen in Finland en Engeland.

 

Maatschappelijke bewegend leren droom

Buiten de schoolmuren zou de hele gemeenschap de waarde van bewegend leren herkennen. Gemeenten zouden openbare ruimtes creëren die specifiek zijn ontworpen om leren door beweging te bevorderen. Bedrijven zouden partnerschappen met scholen kunnen aangaan om bewegende leerinitiatieven te sponsoren, en ouders zouden actief betrokken zijn bij het leren van hun kinderen, niet alleen door huiswerk te ondersteunen, maar ook door actieve leerervaringen te bevorderen.

 

Ons droombeeld voor bewegend leren is er een waarbij de hele samenleving de kracht van deze methode erkent en omarmt. Het zou niet slechts een 'extra' zijn in het onderwijs, maar een centraal onderdeel van hoe we onze kinderen voorbereiden op een gezonde, actieve en geëngageerde toekomst. 



Bewegend Leren binnen het onderwijs in Nederland

Het concept van bewegend leren is niet nieuw, maar de mate waarin het is geadopteerd en geïntegreerd in het Nederlandse basisonderwijs varieert aanzienlijk. Terwijl sommige scholen voorop lopen in deze onderwijsinnovatie en al 10 jaar bewegend leren dagelijks toepassen, zijn anderen nog maar net begonnen met het verkennen van de mogelijkheden. In dit stuk gaan we dieper in op de huidige stand van zaken betreft bewegend leren.

Onderzoek: Bewegend Leren in de klas 

Om je meer informatie over bewegend leren te verschaffen hebben wij een onderzoek gedaan onder leerkrachten van basisscholen door het hele land. Hierin hebben wij juffen en meesters vragen gesteld over hun ervaringen en kijk op bewegend leren.

Vragen zoals: 

- Wat betekent bewegend leren voor jou?

- Hoe gebruik je het nu?

- Wat zijn jouw bewegend leren uitdagingen

- Wat is jouw bewegend leren droombeeld?



Hoe leerkrachten bewegend leren inzetten: Grafiek onderzoek inzet van bewegend leren

Opvallend in dit cirkeldiagram is dat bewegend leren het meeste gebruikt wordt als tussendoortje namelijk 31.6%. Leerkrachten geven aan dat bewegend leren uitstekend werkt als uitlaatklep voor leerlingen om daarna samen geconcentreerder met bijvoorbeeld basisvaardigheden aan de slag te kunnen. Ook zien we hier dat bewegend leren door 10.5% van de juffen en meesters die meededen aan deze questionnaire wordt gebruikt als doel. Wanneer je bewegend leren gebruikt als doel ben je niet bezig met bewegend leren maar met bewegingsonderwijs. Zoals boven in dit artikel aangegeven zit hier een wezenlijk verschil in. 



De uitdagingen die leerkrachten ervaren bij de inzet van bewegend leren: Onderzoek cirkeldiagram naar de ondervonden uitdagingen bij de inzet van bewegend leren

41.4% van de juffen en meesters die voor de klas staan op basisscholen in Nederland geven aan dat tijdsgebrek de voornaamste uitdaging is bij de inzet van bewegend leren. Geschikt bewegend leren lesmateriaal vinden blijkt ook een uitdaging. 



De ervaren voordelen van bewegend leren tijdens het lesgeven:  Staafgrafiek voordelen van bewegend leren onder leerkrachten

Opvallend hier is dat een grote groep leerkrachten de betrokkenheid van hun leerlingen tijdens de les aankaarten als het grootste voordeel van de inzet van bewegend leren. Een aantal leerkrachten kaarten ook aan dat bewegend leren hen meer overzicht geeft over het niveau van hun leerlingen. Dit was ook voor Fluitend Leren nieuwe bewegend leren kennis!

Benieuwd naar het droombeeld van individuele leerkrachten en schoolleiders met betrekking tot bewegend leren? Of wil jij het gehele bewegend leren onderzoek van Fluitend Leren inzien?



Het probleem dat iedere leerkrachten ervaart met Bewegend Leren:

Laten we iets dieper duiken in tijdsgebrek tijdens bewegend leren. Bijna de helft van de leerkrachten (41,4%) heeft volgens het bovenstaande bewegend leren onderzoek last van werkdruk/tijd te kort tijdens de inzet van bewegend leren. Onze inschatting na een bezoekje te brengen aan honderden basisscholen is dat eigenlijk iedere leerkracht hier moeite mee heeft tijdens de implementatie van bewegend leren...

Als er samen in een teamvergadering wordt besloten dat bewegend leren een belangrijk speerpunt is binnen de school worden er vaak halsoverkop allerlei bewegend leren materialen aangeschaft. Deze worden dan in een mooie bewegend leren kast gestopt: 

 Kast met bewegend leren materialen

Fantastisch. Bewegend leren is nu onderdeel geworden van het dagelijks onderwijs binnen de basisschool! Toch.....?

Een dag later: Neemt bijna iedere leerkracht in het team een "kijkje". 

Een week later: Blijkt dat de bewegend leren materialen toch veel tijd kosten, moeilijk toepasbaar zijn, of niet overzichtelijk blijven voor een aantal onderwijzers in de dag tot dag. 

Een maand later: Gebruiken alleen de echte bewegend leren enthousiastelingen de materialen nog. De rest van het onderwijsteam ervaart te veel werkdruk om goed gebruik te maken van de bewegend leren materialen bovenop alle andere verplichten. 

Herkenbaar? Het grootste probleem dat leerkrachten ervaren in het klaslokaal met bewegend leren is dat het extra blijft. Om bewegend leren echt te borgen moet je als leerkrachten team er voor zorgen dat bewegend leren eigen wordt gemaakt binnen jouw onderwijs. Dat het niet bovenop de reguliere lessen komt maar een deel van de reguliere taal- en rekenlessen vervangt. Zonder dat jij als leerkracht er elke dag extra voorbereidingstijd aan kwijt bent. 



Uitdagingen van schoolleiders met implementatie van bewegend leren

Financiering: Het implementeren van een nieuw onderwijsprogramma kan kostbaar zijn, en veel directeuren worstelen met het vinden van de benodigde fondsen voor training, middelen en faciliteiten. Gelukkig zijn er veel subsidies die gebruikt kunnen worden voor de implementatie van bewegend leren. Een bekende subsidie die op het moment veel wordt gebruikt voor de implementatie van bewegend leren is de "basisvaardigheden" subsidie. 

Verder zijn er verschillende potjes en subsidies waar basisscholen in Nederland een beroep op kunnen doen voor de bekostiging van projecten zoals bewegend leren. De specifieke potjes kunnen variëren afhankelijk van de regio, het tijdstip en de specifieke doelstellingen van het project. Hier een opsomming van de bekendste mogelijkheden: 

  1. Lokale subsidies: Veel gemeenten hebben specifieke subsidies voor onderwijsinnovatie en/of sportstimulering. Informeer bij de lokale gemeente naar de beschikbare middelen voor onderwijs en beweging.

  2. Subsidies vanuit het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW): Het ministerie van OCW heeft verschillende potjes voor onderwijsvernieuwing en -verbetering.

  3. Sponsoring door lokale bedrijven: Sommige lokale bedrijven zijn bereid om educatieve projecten te ondersteunen, zeker als dit bijdraagt aan de gezondheid en het welzijn van kinderen.

  4. Fondsen: Er zijn verschillende landelijke fondsen zoals het Oranje Fonds, het VSBfonds, en het Kinderpostzegels fonds die onderwijsprojecten en sociale initiatieven financieel ondersteunen.

  5. Sport- en bewegingsorganisaties: Organisaties zoals NOC*NSF hebben soms specifieke programma's of fondsen die scholen kunnen aanwenden voor het bevorderen van beweging onder kinderen.

  6. Ouderbijdragen: Afhankelijk van de financiële situatie van de ouders en de schoolgemeenschap, kan een kleine vrijwillige bijdrage van ouders helpen om de kosten van het implementeren van bewegend leren te dekken.

  7. Europese subsidies: De Europese Unie biedt verschillende programma's die innovatie in onderwijs en jeugd bevorderen. Het kan de moeite waard zijn om te onderzoeken of er Europese programma's zijn die aansluiten bij het thema 'bewegend leren'.

Het is aan te raden om regelmatig de websites van relevante overheden, fondsen en organisaties te bekijken voor actuele subsidiemogelijkheden. Daarnaast is het belangrijk om te netwerken met andere scholen of onderwijsorganisaties om zo af en toe een kijkje in de keuken te krijgen en zo nieuwe financieringsmogelijkheden te ontdekken. 

Eerst enthousiaste leerkrachten, daarna enthousiaste leerlingen: 

Het is belangrijk om genoeg draagvlak te creëren binnen het leerkrachtenteam. Bewegend leren beslissingen kunnen niet vanuit een ivoren toren gemaakt worden. Vaak zijn er een aantal kartrekkers binnen het team. Deze moeten het voortouw nemen en samen met de directie het gehele onderwijsteam overtuigen van hoe belangrijk bewegend leren is. 

Overtuigen van betrokkenen:

Naast ouders moeten directeuren vaak schoolbesturen en andere stakeholders overtuigen van de waarde en effectiviteit van bewegend leren.

Balans vinden:

Het vinden van een evenwicht tussen traditionele en innovatieve onderwijsmethoden kan uitdagend zijn, vooral wanneer er gemengde meningen zijn binnen het lerarenteam.

Bewegend Leren in het buitenland

Internationale Vergelijking:

Terwijl Nederlandse scholen de mogelijkheden van bewegend leren onderzoeken, hebben sommige landen al grotere stappen gezet in de integratie ervan. Landen zoals Finland en Denemarken, bekend om hun vooruitstrevende onderwijssystemen, hebben al aanzienlijke investeringen gedaan in onderzoek en implementatie van bewegend leren in hun onderwijs voor leerlingen in de leeftijdsgroep 4 tot 12.

Lessen uit het Buitenland:

Door te kijken naar de beste ervaringen en lessen uit andere landen, kunnen Nederlandse scholen potentiële valkuilen vermijden en effectievere implementatiestrategieën ontwikkelen.




De huidige situatie laat zien dat er een groeiende belangstelling is voor Bewegend Leren binnen het Nederlandse basisonderwijs. Echter, er zijn nog veel uitdagingen te overwinnen om het volledige potentieel van deze methode te benutten. SEO-geoptimaliseerde trefwoorden zoals "huidige trends in basisonderwijs", "innovatie in Nederlandse scholen" en "Bewegend Leren onderzoek" zullen helpen bij het positioneren van dit belangrijke onderwerp binnen de onderwijsgemeenschap.



Bewegend Leren in Groep 1 t/m 8

Bewegend leren, mits goed geïmplementeerd, zorgt voor een positieve invloed op:

- Betrokkenheid

- Hersenfuncties

- Differentiatie in leerstijlen

- Concentratie

- Leermotivatie

- Sociale vaardigheden

- Gezondheid

- Geheugen

Deze positieve effecten kunnen ervoor zorgen dat bewegend leren resulteert in betere schoolprestaties in groep 1 t/m 8. Maar hoe past men bewegend leren werkvormen effectief toe binnen de diverse leeftijdsgroepen in het basisonderwijs? Laten we ons richten op de unieke behoeften en strategieën voor elke groep.

Praktische voorbeeld bewegend leren opdrachten voor alle leerjaren:

Groep 1/2: Voor de kleintjes kan bewegend leren zo eenvoudig zijn als een dansje tijdens het leren van het alfabet. Bijvoorbeeld: het uitbeelden van dieren tijdens het leren van hun namen of springen op ritmes terwijl ze tellen.

Voor de beeldvorming hieronder een waardevolle bewegend leren opdracht voor groep 1/2: 

Voorbeeldopgave van Bewegend Leren voor Groep 1/2

Groep 3-4: Terwijl kinderen beginnen met het leren van basisvaardigheden zoals lezen en schrijven, kan bewegend leren hen helpen letters en woorden te koppelen aan acties, zoals het uitbeelden van werkwoorden die ze leren.

Voor de beeldvorming hieronder een waardevolle bewegend leren opdracht voor groep 4: 

Voorbeeldopgave van Bewegend Leren voor Groep 4

Groep 5-6: Naarmate de onderwerpen complexer worden, zoals aardrijkskunde of geschiedenis, kunnen leerlingen deel uitmaken van rollenspellen of scenario's waar ze historische gebeurtenissen naspelen of geografische concepten uitbeelden.

Voor de beeldvorming hieronder een waardevolle bewegend leren opdracht voor groep 6: 

Voordbeeldopgave van Bewegend Leren voor Groep 6

Groep 7-8: In de hogere groepen kan bewegend leren zich richten op groepsprojecten, waar studenten misschien een toneelstuk of demonstratie moeten uitvoeren om een bepaald concept of onderwerp te begrijpen.

Voor de beeldvorming hieronder een inspiratievolle bewegend leren opdracht voor groep 8: 

Voordbeeldopgave van Bewegend Leren voor Groep 8

Meer praktische voorbeeldopgaven en inspiratielessen voor Bewegend Leren bekijken? 

Inspiratie voor eigen bewegend leren lessen:

Workshops en Trainingen:

Er zijn verschillende workshops en trainingen beschikbaar die docenten kunnen helpen inspiratie op te doen en vaardigheden te ontwikkelen om bewegend leren in hun klaslokalen te integreren.

 

Online Platforms:

Je hoeft niet opnieuw het bewegend leren wiel uit te vinden! Er zijn tal van online bronnen, blogs, en forums waar leerkrachten hun eigen ervaringen en ideeën delen over bewegend leren. Platforms zoals die van Fluitend Leren zijn een goudmijn van informatie en praktische bewegend leren tips.



Tips om bewegend leren toe te passen.

Taal: 

Bewegend leren is een krachtige manier om taalvaardigheden te verbeteren bij leerlingen op de basisschool, omdat het leren levendig en memorabel maakt. Hier zijn enkele tips om bewegend leren te integreren bij het aanleren van taalvaardigheden op de basisschool:

  1. Woordsoorten Estafette: Geef elk team een set woorden. Ze moeten deze woorden sorteren op naamwoorden, werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, etc., door ze naar de juiste hoek of het juiste vak te rennen.

  2. Zinsbouw Relay: Geef elk team een zin die door elkaar is gehusseld. Ze moeten rennen om de woorden in de juiste volgorde te leggen.

  3. Charades (Uitbeelden): Laat leerlingen een werkwoord of een ander woord uitbeelden, terwijl de rest van de klas het probeert te raden.

  4. Klankenparcours: Zet een parcours op waarbij leerlingen bij elk station een kaartje met een klank of lettercombinatie vinden en vervolgens een woord moeten zeggen of schrijven dat die klank bevat.

  5. Synoniemen en Antoniemen Tikkertje: Een leerling is 'het' en noemt een woord. De rest van de klas moet een synoniem of antoniem roepen voordat ze getikt worden.

  6. Letterhoppen: Teken letters op de grond en laat leerlingen van letter naar letter springen om woorden te vormen.

  7. Rollenspellen: Zet verschillende scenarios op waarbij leerlingen dialogen of verhalen moeten acteren. Dit helpt bij het verbeteren van hun spreekvaardigheid en woordenschat.

  8. Woordenschatbal: Gooi een bal naar een leerling en noem een categorie (bijv. 'dieren'). De leerling die de bal vangt, moet snel een woord uit die categorie zeggen.

  9. Verhaallijn Springen: Maak een grote tijdlijn op de grond. Terwijl een verhaal wordt voorgelezen, springen leerlingen naar de juiste volgorde van gebeurtenissen.

  10. Taal Twister: Speel Twister met woordsoorten of klanken. Bijvoorbeeld: "Zet je hand op een bijvoeglijk naamwoord" of "Zet je voet op een woord dat de klank 'au' bevat."

  11. Loop naar de Categorie: Plaats verschillende categorieën rondom de klas of het speelveld. Roep een woord en laat leerlingen naar de juiste categorie rennen (bijv. fruit, meubels, dieren).

  12. Klankdans: Speel muziek en roep een klank of lettercombinatie. Leerlingen moeten dansen en tegelijkertijd woorden roepen die die klank bevatten.

  13. Boekentas Estafette: Geef teams een lijst met beschrijvingen van items (bijv. "een voorwerp dat je gebruikt om te schrijven"). Leerlingen rennen naar een verzameling items, zoeken het juiste voorwerp en brengen het terug.

  14. Rijm Relay: Roep een woord en laat leerlingen om de beurt een rijmend woord toevoegen terwijl ze een parcours afleggen.

Het integreren van beweging in taallessen kan de betrokkenheid en het enthousiasme van leerlingen verhogen. Het helpt hen ook om de taal op een dieper niveau te begrijpen en te onthouden door de kinesthetische ervaring.

Rekenen: 

Bewegend leren is een uitstekende manier om rekenvaardigheden te stimuleren en te verdiepen. Door fysieke activiteit te combineren met wiskundige concepten kunnen leerlingen de informatie beter opnemen en behouden. Hier zijn enkele tips om bewegend leren te integreren bij het aanleren van rekenvaardigheden op de basisschool:

  1. Getallensprong: Teken een getallenlijn op de grond. Roep een som op (bijv. 3 + 2) en laat de leerlingen naar het juiste antwoord springen.

  2. Estafetteoptellen: Geef teams een reeks getallen. Leerlingen rennen om de beurt naar een bord, voegen een getal toe aan het totaal en rennen terug.

  3. Hoeken van Vormen: Laat leerlingen met hun lichamen verschillende geometrische vormen vormen, zoals vierkanten, driehoeken en rechthoeken.

  4. Tafels Tikkertje: De tikker roept een vermenigvuldigingsprobleem (bijv. "3 x 4!") en de andere leerlingen moeten het juiste antwoord roepen voordat ze getikt worden.

  5. Meetlint Race: Leerlingen gebruiken meetlinten of meetstokken om afstanden te meten en voeren vervolgens berekeningen uit gebaseerd op hun metingen.

  6. Deelbal: Gooi een bal naar een leerling en roep een deelsom op (bijv. 15 gedeeld door 3). De leerling die de bal vangt, geeft het antwoord.

  7. Meten met Stappen: Laat leerlingen de lengte of breedte van een ruimte meten door het aantal stappen dat ze nemen, en vergelijk dit met de werkelijke meting.

  8. Rekenparcours: Maak een parcours met verschillende stations. Bij elk station moeten leerlingen een wiskundig probleem oplossen voordat ze verdergaan.

  9. Geld Estafette: Leg munten en bankbiljetten verspreid over een gebied. Roep een bedrag en laat teams rennen om het exacte bedrag te verzamelen.

  10. Schaduwmeetkunde: Op een zonnige dag laat je de leerlingen schaduwen maken met hun lichaam. Vervolgens meten ze de lengte van de schaduw en voeren ze berekeningen uit op basis van de gemeten waarden.

  11. Getallendans: Speel muziek en roep willekeurig wiskundige problemen op. Wanneer de muziek stopt, moeten leerlingen het antwoord vormen door samen te werken en cijfers met hun lichaam te vormen.

  12. Hoepel Vermenigvuldiging: Leg hoepels op de grond die elk een bepaald nummer vertegenwoordigen. Roep een vermenigvuldigingsprobleem op en laat leerlingen naar de hoepels springen die het juiste antwoord vertegenwoordigen.

  13. Ruimtelijke oriëntatie spelletjes: Laat leerlingen instructies volgen zoals "neem drie stappen naar voren, twee stappen naar links" enz., om hun ruimtelijk inzicht en coördinatie te verbeteren.

Door beweging te integreren in rekenlessen, kan je niet alleen de rekenvaardigheden van leerlingen verbeteren, maar ook hun fysieke gezondheid en welzijn bevorderen. Bovendien maakt het rekenen leuker en interactiever!

Redactiesommen: 

Redactiesommen (ook wel verhaaltjessommen genoemd) vragen om begrip en het vertalen van een verhaal naar een wiskundige opgave. Bewegend leren kan hierbij helpen door het fysiek en visueel te maken. Hier zijn enkele praktische bewegend leren tips bij het aanleren van redactiesommen:

  1. Rollenspel: Laat leerlingen de som in een rollenspel uitbeelden. Bijvoorbeeld, als het verhaal gaat over 3 kinderen die elk 2 appels hebben, laat dan 3 leerlingen elk 2 appels (of een ander voorwerp) vasthouden en bij elkaar optellen.

  2. Springen voor antwoorden: Geef elk antwoord een bepaald aantal sprongen. Bijvoorbeeld, als het antwoord op de som 5 is, laat de leerlingen dan 5 keer springen.

  3. Gebruik een getallenlijn op de grond: Teken een grote getallenlijn op de speelplaats. Laat leerlingen fysiek stappen zetten op de lijn om sommen op te lossen, bijvoorbeeld door vooruit te springen voor optellen en achteruit voor aftrekken.

  4. Estafettes: Verdeel de klas in teams en laat elke leerling een deel van de som oplossen door naar een bepaald punt te rennen, het antwoord op te schrijven en terug te rennen om de volgende leerling te laten gaan.

  5. Dansbewegingen: Gebruik verschillende dansbewegingen voor verschillende wiskundige bewerkingen. Bijvoorbeeld, een draai voor optellen, een sprong voor aftrekken, etc.

  6. Bal werpen: Leerlingen kunnen een bal naar elkaar werpen terwijl ze delen van de som oplossen. Elke vangst kan een bepaald aantal vertegenwoordigen.

  7. Gebruik buitenruimte: Maak gebruik van de speelplaats of het schoolplein om grotere groepen of objecten te representeren. Dit is handig voor sommen die gaan over groepen of verzamelingen.

  8. Actieve verhalen: Laat leerlingen het verhaal van de som actief uitbeelden terwijl ze het vertellen. Dit helpt bij het begrijpen van de context.

  9. Gebruik lichaamsdelen: Bijvoorbeeld, voor het oplossen van sommen over delen, kunnen leerlingen hun vingers of tenen gebruiken om de verdeling fysiek voor te stellen.

  10. Fysieke quiz: Stel een vraag en geef leerlingen meerdere keuzes. Afhankelijk van hun antwoord rennen of springen ze naar een bepaalde hoek van de kamer.

  11. Opdrachtenparcours: Zet een parcours op waarbij leerlingen bij elk station een andere redactiesom moeten oplossen voordat ze verder mogen.

Door deze fysieke activiteiten te combineren met verhaaltjessommen, kunnen leerlingen de abstracte ideeën achter redactiesommen beter begrijpen en onthouden. 

Spelling: 

Bewegend leren kan een effectieve manier zijn om het leren van spelling te ondersteunen. Hier zijn enkele tips om bewegend leren te integreren bij het aanleren van spelling:

  1. Spellingsrace: Laat leerlingen in een lijn staan. Roep een woord op en laat de eerste leerling de eerste letter spellen, de volgende leerling de volgende letter, enz. Ze rennen naar een bord, schrijven hun letter en rennen terug om de volgende persoon een beurt te geven.

  2. Springen per letter: Bij elk woord dat wordt genoemd, springt de leerling voor elke letter in het woord, terwijl ze de letters hardop zeggen.

  3. Letterhinkelen: Teken een hinkelspel op de grond met letters in plaats van cijfers. Roep een woord en laat de leerling op de letters van dat woord hinkelen in de juiste volgorde.

  4. Bal spellen: Leerlingen gooien een bal naar elkaar terwijl ze elk een letter van het woord zeggen.

  5. Letterestafette: Zet letters verspreid over het speelveld. Roep een woord en laat leerlingen in estafettevorm de letters van dat woord verzamelen.

  6. Dans de letters: Leerlingen vormen letters met hun lichaam of voeren specifieke dansbewegingen uit die overeenkomen met bepaalde letters of klanken.

  7. Touwspringen: Leerlingen zeggen een letter elke keer dat ze springen. Ze spellen het hele woord terwijl ze touwspringen.

  8. Letterzoektocht: Verstop letters (bijv. op kaartjes) in de klas of buiten. Laat leerlingen de juiste letters zoeken en een woord samenstellen.

  9. Stoeprand spelling: Laat leerlingen een bal tegen de stoeprand gooien terwijl ze elke letter van een woord zeggen.

  10. Spellingsparcours: Zet een parcours op met verschillende stations. Bij elk station moet een leerling een woord spellen voordat hij verdergaat naar het volgende station.

  11. Schaduwspellingspel: Op een zonnige dag laat je de leerlingen letters of hele woorden vormen door met hun lichaam schaduwen te maken.

  12. Klappen per letter of klank: Leerlingen klappen voor elke letter of klank in een woord. Dit is vooral nuttig voor het herkennen van lettergrepen in langere woorden.

  13. Loop naar de letter: Plaats letters rondom een ruimte. Roep een woord en laat de leerlingen naar de juiste letters lopen in de volgorde van het woord.

Door het leren van spelling bewegend te maken, wordt het voor leerlingen makkelijker om woorden en hun spelling te onthouden. 

Geschiedenis & Topografie: 

het begrijpen van onderwerpen zoals geschiedenis en topografie op de basisschool kan enorm versterkt worden door bewegingselementen toe te passen in de lessen. Hieronder zijn enkele suggesties en tips:

Geschiedenis op de basisschool:

  1. Tijdlijn Springen: Teken een tijdlijn op de grond. Noem een historische gebeurtenis en laat leerlingen naar het juiste jaar of tijdvak springen.

  2. Rollenspel Re-enactments: Laat leerlingen belangrijke gebeurtenissen of periodes uitbeelden. Dit helpt hen in de context van de tijd te plaatsen.

  3. Archeologische Opgraving: Verberg 'historische artefacten' in een zandbak of speelgebied en laat leerlingen ze opgraven en identificeren.

  4. Historisch Estafettespel: Geef teams kaarten met vragen over een bepaald tijdperk of gebeurtenis. Ze rennen om de beurt naar het bord, beantwoorden een vraag en rennen terug.

  5. Dans door de Eeuwen: Leer kinderen dansen uit verschillende tijdperken. Dit is een leuke manier om culturele trends uit verschillende perioden te verkennen.

Topografie op de basisschool:

  1. Landen Hoppen: Maak een grote kaart op de vloer en laat leerlingen naar verschillende landen, steden of geografische kenmerken springen wanneer deze worden opgeroepen.

  2. Rivier Race: Gebruik linten of touwen om de loop van belangrijke rivieren op de grond te leggen. Leerlingen volgen deze routes terwijl ze feiten over de rivier leren.

  3. Estafette Gebergte: Leg afbeeldingen van verschillende bergen of bergketens verspreid en laat leerlingen rennen om de juiste berg te identificeren op basis van aanwijzingen.

  4. Kompasrichtingen Spel: Leerlingen krijgen instructies zoals "loop 5 stappen naar het noorden" of "draai naar het westen en doe 3 sprongen".

  5. Landen Quiz Relay: Teams krijgen vragen over verschillende landen. Ze rennen om de beurt naar een wereldkaart om het juiste land aan te wijzen.

  6. Geografische Charades: Leerlingen beelden geografische termen of plaatsen uit, zoals een vulkaan, woestijn, schiereiland, en anderen moeten raden wat het is.

  7. Topografie Touwtrekken: Stel vragen over topografie. Elk correct antwoord laat het team een stap vooruit doen. Het doel is om het andere team over een lijn te trekken.

Beide onderwerpen lenen zich uitstekend voor interactieve, bewegende activiteiten die leerlingen helpen verbanden te leggen en informatie te onthouden. Door fysieke activiteit te combineren met academisch leren, kunnen docenten een holistische onderwijservaring bieden die zowel de geest als het lichaam ten goede komt.

Het is belangrijk om de activiteiten aan te passen aan het niveau en de behoeften van de leerlingen om ervoor te zorgen dat ze zowel leuk als educatief zijn.

Aanpassen van bewegend leren werkvormen op niveau 

Het aanpassen van fysieke activiteiten aan het niveau van de leerling is cruciaal om ervoor te zorgen dat elke leerling betrokken is, zich uitgedaagd voelt maar niet overweldigd raakt. Hier zijn enkele strategieën en overwegingen voor het aanpassen van fysieke activiteiten:

  1. Differentiëren op vaardigheidsniveau:

    • Basis: Focus op fundamentele bewegingen, zoals lopen, springen of het gooien van een bal.
    • Gemiddeld: Introduceer complexere bewegingen of combinaties van fundamentele bewegingen.
    • Gevorderd: Voeg meerdere taken of uitdagingen toe, zoals balanceren terwijl je een taak uitvoert.
  2. Aanpassen van de uitrusting: Gebruik zachtere ballen, grotere of kleinere doelen, of andere aangepaste materialen afhankelijk van de behoeften en vaardigheden van de leerlingen.

  3. Verander de regels: Als je een spel speelt, kun je de regels aanpassen om het makkelijker of moeilijker te maken. Bijvoorbeeld, geef jongere leerlingen meer beurten of laat gevorderde leerlingen met beperkingen spelen.

  4. Groepsindeling: Zet leerlingen van vergelijkbare vaardigheidsniveaus bij elkaar, of mix juist vaardigheidsniveaus zodat leerlingen van elkaar kunnen leren.

  5. Tempo: Pas het tempo van de activiteit aan. Voor sommige leerlingen kan het vertragen van een spel of activiteit het makkelijker maken om te volgen, terwijl snellere tempo's een uitdaging kunnen bieden voor anderen.

  6. Feedback: Geef individuele feedback, zodat elke leerling weet waarop hij/zij zich kan concentreren. Dit kan verbale aanmoediging zijn, specifieke technische aanwijzingen of zelfs visuele demonstraties.

  7. Variatie in instructie: Gebruik verschillende instructiemethoden zoals visuele demonstraties, verbale uitleg of hands-on begeleiding, afhankelijk van de leerstijl van de leerling.

  8. Geef keuzes: Laat leerlingen kiezen tussen verschillende activiteiten of niveaus van moeilijkheid. Dit geeft hen een gevoel van autonomie en kan hun betrokkenheid verhogen.

  9. Stel duidelijke doelen: Definieer wat je wilt dat de leerlingen bereiken met de activiteit. Voor sommige leerlingen kan het doel zijn om de basisbeweging te leren, terwijl voor anderen het doel kan zijn om die beweging te perfectioneren.

  10. Veiligheid: Zorg altijd voor een veilige omgeving. Voor leerlingen die minder fysiek vaardig zijn, betekent dit dat je extra voorzorgsmaatregelen moet nemen, zoals het gebruik van zachte materialen of het hebben van een duidelijke ruimte zonder obstakels.

Door rekening te houden met de individuele behoeften en vaardigheden van elke leerling, stimuleer je inclusief onderwijs waarbij activiteiten toegankelijk en uitdagend zijn alle leerlingen in groep 1 t/m 8. Bewegend leren is het middel, niet het doel. Het doel is namelijk leren van de stof. Daarom hoeven de beweegvormen die je gebruikt tijdens de taal- of rekenles niet overmatig ingewikkeld te zijn. 

Werkvormen voor Bewegend Leren

Er zijn heel veel verschillende bewegend leren werkvormen. Ons bewegend leren ontwikkelingsteam heeft een lijstje met veel voorkomende bewegend leren werkvormen voor jou op een rij gezet: 

 Overzicht van werkvormen voor bewegend leren lessen

 

Bewegend Leren in de Onderbouw (Groep 1 t/m 3)

In de onderbouw is bewegend leren organisch deel van het onderwijs aanbod. 

Ontwikkeling en Aanpak:

In deze vroege fase ligt de focus voornamelijk op het ontwikkelen van basale motorische en cognitieve vaardigheden. Spelletjes als tikkertje met rekenopdrachten of het alfabet leren via dans zijn geschikt.

Onderbouw bewegend leren tips:

  1. Eenvoud is Key: Houd de activiteiten simpel en makkelijk te begrijpen.
  2. Veiligheid Voorop: Zorg voor een veilige omgeving waar kinderen kunnen bewegen zonder risico op ongelukken.
  3. Actieve Begeleiding: Het is essentieel dat de leerkracht actief betrokken is om de kinderen te begeleiden en te motiveren.


Bewegend Leren in de Middenbouw (Groep 4 t/m 6)

Aanpak:

Kinderen in deze leeftijdsgroep hebben een hoger concentratievermogen en kunnen complexere taken aan. Activiteiten zoals een speurtocht met taal- of rekenraadsels zijn meer geschikt.

Middenbouw bewegend leren tips:

  1. Groepswerk: Overweeg oefeningen in groepsverband om samenwerking en sociale vaardigheden te bevorderen.
  2. Variatie: Wissel verschillende soorten bewegingen af om het interessant te houden.
  3. Zelfstandigheid: Geef kinderen de vrijheid om zelf oplossingen te bedenken en te implementeren.


Bewegend Leren in de Bovenbouw (Groep 7/8)

Aanpak:

In deze fase zijn kinderen meer zelfstandig en in staat tot abstract denken. Activiteiten kunnen zich richten op complexere onderwerpen zoals wetenschap en maatschappij, geïntegreerd in sport- of teamactiviteiten.

Bovenbouw Bewegend leren Tips:

  1. Intellectuele Uitdaging: Zorg voor activiteiten die zowel mentaal als fysiek uitdagend zijn.
  2. Keuzevrijheid: Laat kinderen kiezen tussen verschillende bewegingsactiviteiten om hun interesses te stimuleren.
  3. Reflectie: Geef ruimte voor discussie en reflectie na elke activiteit om het leerproces te verdiepen.

Bewegend leren kan zeer effectief zijn, maar het is belangrijk dat de aanpak aansluit bij de ontwikkelingsfase van de kinderen. Of het nu gaat om de onder-, midden- of bovenbouw, elke leeftijdsgroep heeft zijn eigen unieke behoeften en mogelijkheden die kunnen worden benut om het leren te optimaliseren.

 

Effectief bewegend leren vergt inzicht, creativiteit en aanpassingsvermogen van de leraar. Het is niet alleen een kwestie van opstaan en bewegen, maar van het zinvol integreren van beweging in het leerproces. Of het nu gaat om de onder-, midden- of bovenbouw, met de juiste strategieën en middelen kunnen docenten hun leerlingen helpen om actief met basisvaardigheden aan de slag te gaan.



Materialen voor Bewegend Leren

In het kader van bewegend leren is de selectie van de juiste materialen cruciaal om de lessen boeiend, educatief en fysiek actief te maken. hieronder een lijst met verschillende materialen die gebruikt kunnen worden binnen het bewegend leren op de basisschool, inclusief nuttige tips en toepassingsvoorbeelden voor elk materiaal.

Overzicht bewegend leren materialen voor taal- en rekenlessen:

Algemeen:

  1. Whiteboard en Markers: Om instructies of vragen op te schrijven.
  2. Stoelen of Matten: Als zitplaats of om een parcours te maken.
  3. Pionnen: Om routes of zones te markeren.
  4. Stopwatch: Voor tijdgebonden activiteiten. (Telefoon werkt ook)
  5. Luidsprekers: Om instructies of muziek af te spelen.

Taallessen:

  1. Flashcards: Met woorden of letters erop.
  2. Letterblokken: Om woorden te bouwen.
  3. Woordkaarten: Om te koppelen aan definities of synoniemen.
  4. Boeken: Voor leesestafettes.
  5. Kleurplaten: Met woorden of letters om in te kleuren na correcte antwoorden.
  6. Letterdobbelstenen: Om woorden te vormen.
  7. Lettervloermatten: Voor spellingspellen.

Rekenlessen:

  1. Getallenkaarten: Voor sorteer- of matchingspellen.
  2. Schildertape: Heel handig, ruim inzetbaar
  3. Rekenblokken: Voor visuele ondersteuning bij sommen.
  4. Rekenlijnen: Om getallen te visualiseren.
  5. Meetlint: Voor meten en geometrie.
  6. Geldmunten en -biljetten: Voor lessen over geld.
  7. Getallendobbelstenen: Voor sommen of kansberekening.
  8. Tangram: Om geometrische vormen te leren.

Geavanceerd:

  1. Tablets of Smartphones: Voor interactieve oefeningen.
  2. Sensoren en Tijdmeters: Voor geavanceerde metingen (bijv. snelheid, afstand).
  3. Projector: Voor interactieve spellen of quizzen op een groot scherm.

Deze materialen kunnen op verschillende manieren worden gecombineerd om een breed scala aan bewegingsactiviteiten te creëren die zowel leuk als educatief zijn voor bewegend leren taal- en rekenlessen. Met een beetje creativiteit kunnen standaard leermaterialen worden getransformeerd tot hulpmiddelen voor bewegend leren.

Een grote mis-conceptie is dat je veel kostbare materialen nodig hebt om bewegend leren toe te passen in de klas. Dat is niet zo! Bewegend leren is een middel niet een doel en kan met simpele of zelfs geen attributen worden uitgevoerd in groep 1 t/m 8. 


Bewegend leren materialen aanwezig op de gemiddelde basisschool:

Foto van een bewegend leren materiaalbak op een basisschool

Springtouwen: Deze kunnen worden gebruikt voor rekenoefeningen, waarbij kinderen bijvoorbeeld moeten springen voor elk correct antwoord.

Grote dobbelstenen: Deze kunnen worden gebruikt voor kansberekening, wiskundeoefeningen of taalspellen.

Stoepkrijt: Geweldig voor buitenoefeningen waarbij kinderen woorden, getallen of tekeningen op de grond kunnen schrijven.

Pionnen: Handig voor het afbakenen van gebieden of het creëren van parcours voor fysieke activiteiten gerelateerd aan het leren.

Hier nog een aantal foto's van handige bewegend leren matten, simpele bewegend leren materialen en andere bewegend leren spullen die scholen gebruiken voor hun bewegend leren lessen: 

Klassieke bewegend leren mat voor in speellokaal

(Grote klassikale bewegend leren mat voor in gymlokaal)

Blokken voor bewegend leren meetkunde

(Deze legoblokken kunnen gebruikt worden voor bijvoorbeeld meetkunde)

Bewegend leren kaartjes

(Bewegend leren flitskaartjes met taalspel)

Uitveegbare bewegend leren rekenmat

(Deze uitveegbare bewegend leren mat is handig voor rekenlessen)

Met sprongen vooruit bovenbouw materialenkast

(Met sprongen vooruit heeft een bewegend leren kast, voorbereidingstijd is wel groot)

Simpele bewegend leren materialen

(Uiteindelijk zijn simpele bewegend leren materialen zoals hoepels, pionnen en krijt fantastisch voor goede bewegend leren lessen)

 

Handige materiaal aanschaf tips

  1. Budgetvriendelijk: Veel materialen kunnen tweedehands worden gekocht of zelfs zelf worden gemaakt met alledaagse voorwerpen.
  2. Veelzijdigheid: Kies materialen die voor meerdere lessen of vakken gebruikt kunnen worden.
  3. Werkdruk bij gebruik: Let erop dat je materialen aanschaft die niet te veel uitzoektijd kosten en gebruiksvriendelijk zijn. Anders zullen ze stof vergaren in de voorraadkast zonder gebruikt te worden.
  4. Opslag: Denk aan hoe en waar je de materialen opbergt. Stapelbare en compacte materialen zijn vaak het handigst.
  5. Veiligheid: Zorg ervoor dat alle materialen veilig zijn voor gebruik door kinderen. Vermijd scherpe randen of kleine onderdelen die ingeslikt kunnen worden.


Waarom bewegend leren materiaal alleen niet genoeg is

Hoewel materialen een belangrijke rol spelen in bewegend leren, is het goed om te benadrukken dat het echte leren voortkomt uit de combinatie van materialen, de leerkracht en het daadwerkelijke curriculum (de lessen). Materialen zijn hulpmiddelen, geen vervanging voor effectief lesgeven.

Blijft extra: Materialen zijn aanvullingen op de les, ze moeten niet als de centrale focus worden gezien. Kost extra werk: Het voorbereiden en opruimen van materialen kan extra tijd in beslag nemen. Integratie: Materiaal moet naadloos aansluiten op de onderwijsmethodes en doelen.

 

Een zorgvuldige selectie en toepassing van bewegend leren materialen kan de ervaring voor zowel leraren als studenten verrijken. Door te investeren in veelzijdige, veilige en effectieve materialen kunnen basisscholen hun bewegend leren programma's naar een hoger niveau tillen met unieke werkvormen die gebruik maken van de bewegend leren materialen.



De wetenschap achter Bewegend Leren

In het hedendaagse onderwijslandschap is het steeds belangrijker dat onderwijsmethoden niet alleen innovatief, maar ook onderbouwd zijn. Bewegend leren, ondanks zijn groeiende populariteit, is hierop geen uitzondering. Maar wat zegt de wetenschap nu echt over deze benadering? Laten we de kernprincipes, het onderzoek en de meningen van experts over bewegend leren verkennen.

Wetenschappelijk onderzoek naar bewegend leren

De link tussen fysieke activiteit en cognitieve prestaties is al langer een onderwerp van onderzoek. Studies hebben aangetoond dat regelmatige fysieke activiteit niet alleen de lichamelijke gezondheid bevordert, maar ook de hersenfuncties kan stimuleren.

Hieronder volgt een wettenschappelijk stuk geschreven door het ontwikkelingsteam van Fluitend Leren genaamd "Bewegend Leren werkt!". Hierin vind jij niet alleen de wetenschappelijke onderbouwing van bewegend leren, maar ook boeken en wetenschappelijke artikelen die waardevol zijn voor het eigen maken van bewegend leren binnen jouw school!

Bewegend leren werkt! 

Bewegend leren is niet nieuw. Het werd voor het eerst beschreven in 1960 door neuro-anatoom Marian Diamond. Zij was een pionier op het gebied van neurowetenschap. In deze publicatie beschrijft zij voor het eerst wat beweging tijdens het leren met het brein kan doen. Na jarenlang onderzoek schrijft zij in 1988 ook een publicatie genaamd “Enriching Heredity: The Impact of the Environment on the Anatomy of the Brain.” Hierbij beschrijft zij wat voor impact beweging op het leren en ontwikkelen van het kind kan hebben. 

Voormoeder van bewegend leren Marian Diamond Foto en boek

In de jaren na Diamond staat ook de relatie tussen beweging en leren centraal bij andere onderzoekers. Zo komen we steeds meer te weten tussen de gebieden in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van nieuwe informatie en beweging tijdens het ontvangen van nieuwe informatie. 

Het belangrijkste wat we hierbij leren is dat een brein constant nieuwe verbindingen en hersencellen maakt bij het leren. Er ontstaan kleine netwerkjes in het brein waardoor het kind nieuwe informatie kan verwerken en ook onthouden. Er zijn verschillende aspecten die het leggen van deze nieuwe verbindingen, waardoor er dus geleerd kan worden, stimuleren. Dit zijn bijvoorbeeld een rijke omgeving, spel en beweging. Indien je geïnteresseerd bent in de precieze werking van het leggen van nieuwe verbindingen raad ik je van harte de publicatie Multiple Pathways to the Student Brain: Energizing and Enhancing Instruction door Janet Zadina uit 2014 aan. Zij legt dit in het eerste hoofdstuk op een toegankelijke manier uit. 

Bewegend Leren wetenschapper - Janet Zadina Multiple Pathways to the Student Brain

Naast het direct effectiever verwerken van nieuwe informatie tijdens een les, helpt beweging ook met onderhouden van deze verbindingen. Je moet namelijk weten dat over tijd verbindingen kunnen worden afgebroken. Je hebt wellicht wel eens gehoord van de Stelling van Pythagoras. Dit hebben wij allemaal op de middelbare school geleerd. Maar kan je deze stelling zo nog opnoemen? Je kunt je misschien wel iets herinneren, maar wat de stelling precies inhoudt, dat blijkt vaak lastig. Je hebt dit ooit geleerd, deze verbinding heb je destijds gemaakt. Toch is de informatie niet meer voorhanden. Dit betekent dat de verbinding die voor deze informatie in jouw hersenen (deels) is afgebroken.

Wat bewegend leren doet met de verbindingen van jouw brein (Beeldvorming)

Beweging zorgt er niet alleen voor dat nieuwe verbindingen worden gemaakt maar zorgt er ook voor dat reeds gemaakte verbindingen langer kunnen blijven bestaan. Een neurowetenschapper die je wellicht wel kent heeft hier een boek over geschreven. Indien u geïnteresseerd bent in hoe beweging het brein kan helpen, raad ik je van harte het boek “Laat je hersenen niet zitten” van Erik Scherder aan. 

Er is een hele duidelijke relatie tussen ons brein en ons lijf. Het brein en ons lijf werken samen om aandacht te behouden, problemen op te lossen en ook om het geleerde te onthouden. Dat is wat bewegend leren zo sterk maakt. Het helpt niet alleen om op het moment zelf informatie goed op te nemen, maar het zorgt er ook voor dat het geleerde langer beklijft. Een mooie samenvatting hiervan vindt u in de publicatie “The Mind-Body Connection in Learning” geschreven door Ruth Palombo Weiss. 

 

Coöperatieve werkvormen vs Bewegend Leren

Sommige onderwijzers zijn fervente voorstanders van coöperatieve werkvormen, waarbij studenten in groepjes werken en samenwerken om academische doelen te bereiken. Maar hoe verhoudt dit zich tot bewegend leren?

  • Coöperatieve werkvormen focussen op samenwerking en groepsdynamiek. De nadruk ligt op interactie, communicatie en gezamenlijke probleemoplossing.

  • Bewegend leren legt de nadruk op de integratie van fysieke activiteit in academische taken. Hoewel er samenwerking kan zijn, is de kernfocus de combinatie van beweging met leren.

Beide benaderingen hebben hun eigen voordelen en kunnen zelfs complementair zijn in een goed gestructureerd lesplan.



Voor- en tegenstanders van Bewegend Leren

Zoals met de manieren van kennisoverdragen, zijn er voor- en tegenstanders van bewegend leren:

Voorstanders wijzen op:

  • De positieve impact op studentenwelzijn en -gezondheid.
  • Verbeterde retentie van informatie.
  • De voordelen van actieve betrokkenheid en hands-on leren.
  • Een verbeterde concentratie van leerlingen.

Tegenstanders uiten vaak zorgen over:

  • Mogelijke afleidingen en verstoringen in de klas.
  • Het ontbreken van voldoende wetenschappelijk bewijs voor grootschalige toepassing.
  • De uitdaging om effectieve bewegende lessen te plannen en uit te voeren.


Interpretatie en nuance in wetenschappelijke onderzoeken achter Bewegend Leren 

Je hebt in het bovenstaande stuk "Bewegend Leren werkt" een hoop leesvoer ontvangen. Bij het evalueren van de wetenschappelijk onderzoek is het cruciaal om de nuances en de context van elke studie te begrijpen:

  • Vergelijkbaarheid: Niet alle studies gedaan over bewegend leren zijn even vergelijkbaar (engelse term: "active learning"). Onderzoeksmethoden, populaties en instellingen kunnen variëren.

  • Resultaten interpreteren: Een positieve correlatie tussen beweging en bijvoorbeeld concentratie betekent niet noodzakelijk een oorzakelijk verband.

  • Breder beeld: Het is belangrijk om een holistische benadering van onderzoek te hebben en een breed scala aan studies en bronnen te raadplegen voordat jij besluit over te gaan tot implementatie van een nieuwe onderwijs methode.



De beste bewegend leren oplossing voor basisscholen - Fluitend Leren

Bewegend leren heeft onmiskenbaar potentieel in het moderne onderwijs, maar zoals met alle methoden, is een evenwichtige en goed geïnformeerde benadering essentieel. Door te vertrouwen op wetenschappelijk onderzoek en te leren van andere scholen die al langere tijd bezig zijn met bewegend leren kunnen basisscholen het beste uit deze innovatieve benadering halen.



Veelgestelde vragen:

Bewegend leren heeft de aandacht van vele onderwijsprofessionals getrokken, en dit heeft geleid tot een overvloed aan vragen. Van de fundamenten tot de implementatie, hier gaan we enkele van de meest gestelde vragen over bewegend leren beantwoorden.

Wat houdt Bewegend Leren in?

Bewegend Leren is een manier van lesgeven die fysieke activiteit combineert met normaal leerdoel voor bijvoorbeeld taal of rekenen. Het wint vooral populariteit onder basisscholen. In plaats van kinderen te vragen om stil te zitten tijdens het leren, moedigt deze aanpak hen aan om te bewegen. Dit kan variëren van eenvoudige bewegingen zoals staan, springen of rondlopen, tot complexere activiteiten die zijn geïntegreerd met de lesstof.

Kernprincipes van Bewegend Leren

  1. Actieve Betrokkenheid: Bewegend Leren bevordert actieve betrokkenheid bij de lesstof door fysieke en mentale activiteit te combineren.

  2. Brein-Lichaam Connectie: Door fysieke activiteit te incorporeren, wordt zowel het lichaam als het brein geactiveerd. Dit kan helpen bij het verbeteren van cognitieve functies zoals aandacht, geheugen en probleemoplossende vaardigheden.

  3. Motivatie en Plezier: Door lessen interactief en dynamisch te maken, verhoogt Bewegend Leren de motivatie en het plezier in het leerproces.

Toepassingsgebieden

Bewegend Leren kan worden toegepast in verschillende onderwijssettings en leeftijdsgroepen. Het wordt vaak gebruikt in het basisonderwijs, maar is ook toepasbaar in middelbare scholen en zelfs in volwasseneneducatie.

Hoe zet je Bewegend Leren effectief in?

Effectief bewegend leren vereist een zorgvuldige planning en integratie. Begin met het stellen van duidelijke leerdoelen, kies activiteiten die de leerdoelen ondersteunen, en zorg voor een veilige en ruime leeromgeving. Het is ook nuttig om regelmatige feedback van leerlingen te krijgen en de aanpak indien nodig aan te passen.

Is Bewegend Leren bewezen effectief?

Ja, bewegend leren is een onderwijsmethode die steeds meer wetenschappelijke onderbouwing krijgt. Verschillende studies hebben aangetoond dat het integreren van beweging in het leerproces een positieve invloed kan hebben op cognitieve functies zoals geheugen, aandacht en probleemoplossende vaardigheden. Bovendien zijn veel basisscholen in Nederland die bewegend leren hebben geïmplementeerd en verbeteringen melden in academische prestaties en leerlingbetrokkenheid. Vooral bij kinderen met concentratieproblemen, zoals ADHD, lijkt deze methode een positief effect te hebben.

Het basisidee is dat fysieke activiteit verschillende hersengebieden activeert en de aanmaak van neurotransmitters zoals dopamine en serotonine bevordert. Deze neurotransmitters spelen een cruciale rol bij leren en geheugen.

Hoewel er nog meer onderzoek nodig is om de effectiviteit van bewegend leren volledig te begrijpen, wijzen de huidige studies op veelbelovende resultaten.

Hoe borg je Bewegend Leren?

Borging van bewegend leren vraagt om integratie in het curriculum, professionele ontwikkeling voor leraren, en steun van de schoolgemeenschap. Zorg ervoor dat er voldoende middelen, tijd en training beschikbaar zijn, en dat er regelmatig wordt geëvalueerd en bijgesteld.

Wat is het verschil tussen coöperatieve werkvormen en bewegend leren?

Terwijl beide methoden actieve deelname van leerlingen aanmoedigen, focussen coöperatieve werkvormen op samenwerking en groepsinteractie. Bewegend leren legt de nadruk op de integratie van fysieke activiteit in het leren.

Kan Bewegend Leren zowel buiten als binnen het klaslokaal plaatsvinden?

Ja, bewegend leren kan zowel binnen als buiten worden geïmplementeerd. De keuze hangt vaak af van de aard van de activiteit, de beschikbare ruimte en de leerdoelen.

Welke vormen van Bewegend Leren zijn er?

Er zijn talloze vormen, variërend van eenvoudige stretchoefeningen tijdens het leren van spelling tot complexe buitenactiviteiten die wiskundige concepten integreren. De vorm hangt af van het leeftijdsniveau, het onderwerp en de creativiteit van de leraar.

Hoe pas ik Bewegend Leren toe in de bovenbouw?

Voor oudere leerlingen kan bewegend leren meer gestructureerd en uitdagend zijn. Overweeg activiteiten die hogere cognitieve vaardigheden vereisen, zoals rollenspellen, simulaties of speurtochten die academische concepten integreren.

Bewegend leren blijft een fascinerend gebied met veel potentieel voor innovatie en verbetering in het onderwijs. Door open te staan voor nieuwe benaderingen en te leren van best practices, kunnen scholen en leraren hun leerlingen een verrijkende en dynamische leerervaring bieden. 

 

Meer lezen over bewegend leren? Ontdek een van onze blogs over bewegend leren:

 

 

Bronnenlijst:
https://www.rijksoverheid.nl/

Onze Bewegend Leren Missie!

  • Voor leraren

    Download onze inspiratie bewegend leren lessen.

    Download Gratis 
  • Voor basisscholen

    Samen sparren over bewegend leren binnen het huidige onderwijs van jouw basisschool?

    Kom in contact 
  • Voor besturen

    Wij hebben een aangepast bewegend leren aanbod voor schoolbesturen bestaande uit meer dan twee scholen.

    Kom in contact 

Bewegend Leren op maat

"Innovatief leren met spel en beweging, een kansrijke toekomst en opvallend goede lessen"

  • Coöperatieve werkvormen
  • In lijn met SLO
  • Aansluitend op alle reken & taalmethodes
Kom in contact